domingo, 29 de mayo de 2011

Butterfly Temple: concierto completo

Encontré un concierto de Butterfly Temple en el Youtube. Es una suerte que haya gente que se moleste en subir los conciertos que graba. No es muy largo (cincuenta minutos) pero se oye decentemente, y mola porque nunca los había visto en directo. El set list no os lo sé decir exactamente, pero puedo asegurar que tocan unas cuantas del último, incluyendo "Смерть", también anda por ahí "Время Мары" (cancionaza if you ask me), y las últimas son "Мы Два Крыла", "Солнцестояние", una a capella del tercero que no sé cómo se llama y "Волки Одина". Como veréis, si es que lo veis, es un buen concierto: Abrey se enrolla bastante con el público, llegando incluso a bajar al suelo a cantar entre ellos, sale por ahí un invitado con rastas y al final invita a la gente a subir al escenario. Lo que me llama la atención es que sea una sala con butacas y que sólo haya cuatro mataos, pensé que este grupo tendría más fama en su país, aunque igual es un día de semana, o un puebliño pequeño, o vete a saber qué. (Pequeño no es, veo que Sarátov pasa de los 800.000 habitantes.) En fin, que ustedes lo disfruten.




miércoles, 25 de mayo de 2011

Arkona - Стенка на стенку EP (2011)


1. Стенка на стенку / Stenka na stenku
2. Валенки / Valenki
3. Гой, Роде, Гой! / Goi, Rode, goi! (versión acústica)
4. Skal (con un pavo de Varg)
5. Дурень /Dureñ (versión de Сварга / Svarga)
6. Новый мир /Noviy mir (versión de Shaaman)


Desde que lo conozco, Arkona es uno de mis cinco grupos favoritos: poseo doce lanzamientos suyos (lo que no está mal teniendo en cuenta que sacaron cinco discos y dos directos), reconozco la mayoría de las canciones en cuanto empiezan a sonar, etcétera. Con esto no digo que mi opinión sea más válida que la de otro, sólo que disto bastante de ser detractor. Pues bien: con este EP me acabo de llevar una decepción sin precedentes. Tiene seis canciones, de las cuales tres son nuevas y tres son versiones (*); empecemos por las nuevas.

La primera, "Стенка на стенку", es posiblemente la canción más chapucera que compuso Masha en su vida. No pasa de unos tristes dos minutos y medio y aglutina musiquilla tabernaria, unos gritos que como diría mi padre "parece que chama polas vacas", un coro solemne y diversas maneras de tocar la misma melodía, cachos totalmente dispares mezclados sin ton ni son. "Skal", que cuenta con la voz del cantante de los alemanes Varg (nada que ver con el noruego chiflado), es todo lo contrario porque no mezcla nada: es un estribillo de tres versos iguales y un "lai lalalai" repetido una y otra vez durante otros dos minutos y medio. "Валенки" es la única que tiene un pase; suena a danza balcánica o de por ahí, y aunque algunas partes están un poco exageradas para mi gusto (pasa de muy lenta a muy rápida en un instante) no está mal del todo, no.

Las versiones son, y nunca mejor dicho, otro cantar. Primero viene la de "Гой, Роде, гой!", que es la única canción que no me acababa de convencer del disco del mismo título, pero esta versión acústica gana mucho. Es más fluida, que es lo que echaba de menos en la eléctrica, y además tiene un magnífico toque místico/chamánico/misterioso. Es mi favorita del EP, junto con "Дурень" / "Dureñ". Сварга (los moscovitas) y Arkona, o mejor dicho Wolfenhirt y Masha Scream, sus respectivos cabecillas, colaboraron varias veces el uno en los discos del otro; "Дурень", del primer disco de Сварга (el único que no me gusta, ya es casualidad), contaba con la colaboración de la Argipova en forma de dueto vocal con Wolfenhirt, y curiosamente fue justo esa la que decidió versionar, dejándola, a mi ver, mejor que la original, que era un poquito sosa. Además, qué rayos, Masha tiene muy, muy buena voz, de las mejores que hay en el metal actualmente. Y por último está "Новый мир", versión del "Ođđa máilbmi" de Shaaman (grupo que posteriormente cambiaría su nombre por Korpiklaani), bastante parecida a la de los finlandeses. Bien, sin más.

Vale, tenemos entonces tres canciones buenas y tres malas. Que sólo la mitad sean buenas ya es mala cosa, pero lo que provoca mi furia asgardiana es que las buenas son versiones, reinterpretaciones de algo preexistente, mientras que lo nuevo no es ni digno de publicarse bajo el sagrado nombre de Arkona, el mismo que sacó joyas como "Коляда" y "Марена" en 2004, "Русь изначальная" en 2005, "Ой, печаль-тоска" en 2007 o "На моей земле" hace menos de dos años. Espero sinceramente que este EP sea solamente una excusa para meter canciones chorra de las que triunfan en directo y hayan dejado las buenas para el disco que sacarán en otoño; hasta entonces no perderé la esperanza, que flaquea un poco cuando pienso que que al menos "Стенка на стенку" sí estará incluida. Mientras tanto sigo escuchando el disco que sacó hace cinco meses esta misma gente bajo el nombre de Rossomahaar (hint hint hint!).

* Me acabo de enterar de que una de ellas, "Валенки", la única pasable de las nuevas, es una canción popular, es decir, otra versión. En un principio esto me molestó más aún (y mi furia pasó de ser sólo asgardiana a tocar las nueve esquinas del valknut), pero luego pensé que quizá debería verse más bien como un EP de versiones y que estaba siendo injusto. Cada uno que considere lo que quiera. Yo sólo digo que dos canciones son vergonzosas, dos versiones están aceptables y otras dos son muy buenas.

(Añadiré una canción de las buenas a esta entrada cuando aparezcan en el Youtube.)

lunes, 23 de mayo de 2011

La belleza debe morir

Soy adicto a esta canción. Nunca fui muy aficionado a Rossomahaar, están bien pero en general no me chiflan. Sin embargo, el último disco (recopilación de sus dos últimos EPs) tiene sus buenas canciones, y en concreto este tema me dejó anonadado y abraiado y patitieso y patidifuso y ya tuve que tomar medidas y ponerme límites para no acabar harto de ella. La voz del estribillo es la de Masha Scream, con lo que podemos decir que están los Arkona al completo, aunque la verdad es que apenas la distingo de la de su marido y ni siquiera tengo muy claro cuál es el estribillo. Qué importa. Con ustedes:

Красота должна умереть



Esa es la versión corta; la larga se puede bajar, al igual que el resto de su discografía, en rossomahaar.ru. Es la primera, "The be(a)uty must die".

sábado, 21 de mayo de 2011

Stribog - U okovima vječnosti (2010)


1. Ancestral Skies Of Gold 06:35
2. Morana 05:21
3. Rusalka 07:58
4. Follow The Silver Path 04:36
5. Pred Morem Olujnim 03:18
6. Remember With Pride 05:33
7. Okovi Vjecnosti 04:04

Total: 37:25

Croacia no es un país que destaque por su escena metalera, desde luego, pero de allí es precisamente de donde llega esta pequeña joyita llamada U okovima vječnosti. Stribog, aunque no deja de ser un grupo joven, lleva ya unos cuantos años funcionando: sacaron una maqueta bastante decente a nivel compositivo en 2007, al año siguiente sacaron un single de dos canciones, y después decidieron incorporar una voz femenina y sacar su primer disco completo, con un resultado notablemente mejor en todos los aspectos. Esa voz femenina, por cierto, cuya dueña se llama Ana Bačkonja, es realmente buena; la chavala es joven pero creo que no tardará en hacerse un nombre, con o sin grupo. En internete se pueden encontrar vídeos suyos cantando en solitario. Pena que ya haya abandonado Stribog, al igual que el otro cantante y el teclista.

Pero volvamos al disco. El estilo podría describirse como metal pagano sinfónico, a medio camino entre Alkonost y WelicoRuss, con la clásica dualidad de voces lírica femenina y bruta masculina, canciones complejas y trabajadas y, sobre todo, buenísimas melodías, bastante épicas en muchos casos y muy grandilocuentes en general. Personalmente destacaría "Ancestral skies of gold" y, sobre todo, "Follow the silver path". La pega del disco es que es cortísimo, treinta y siete minutos dura, que si les quitamos un interludio y el epílogo (que por bonitos que sean no son más que eso) nos quedamos con cinco canciones y media hora de música en total. Por lo visto, esto se debe a que tenían un presupuesto muy limitado pero no quisieron desaprovechar la oportunidad de grabar. En fin, ya se sabe que en este mundillo da igual que seas bueno o malo, que como no tengas pasta o suerte no tienes nada que hacer; espero que tengan suerte para, al menos, sacar más discos sin problemas. A ver qué tal les sale el segundo disco, que ya lo están preparando, y qué tal se portan los cantantes nuevos. Ojalá siga la línea de U okovima vječnosti.


Follow the silver path

jueves, 5 de mayo de 2011

Entrevista a Xerión (2011)


Esta entrevista se llevó a cabo en gallego y la versión que cuelgo aquí es la original. Si quieres, puedes leer la traducción al castellano en el siguiente enlace:

Entrevista a Xerión en castellano


Recentemente, e gracias a Hall of Metal, tiven o pracer de entrevistar a Nocturno, cabeza pensante de Xerión, co gallo do lanzamento do seu segundo longa duración, Cantares das loitas esquecidas, o cal tivo lugar o pasado verán (pica no título para ler o comentario do mesmo). Falamos do pasado e presente da banda, da ideoloxía que xace detrás dela, das súas influencias... E ata da educación musical na secundaria. Aquí tedes o resultado de case cincuenta minutos de conversa.


¡Saúdos! ¿Como andan as cousas en Xerión, a que andades estes días?


¡Boas! Pois agora estamos promocionando o disco, que leva uns meses na rúa, e iso, contestando entrevistas, facendo promoción... e todo o que nos mande Patrick de Schwarzdorn. De momento non temos concertos programados, así que estamos enfocados na promoción.

Unha curiosidade que teño desde hai tempo, ¿quen ou que é Amh-Ghad-Ari?

Pois forma parte das miñas movidas e paranoias persoais, e digamos que ten significado para Xerión, pero bueno, digamos que é un sitio fantástico ó que sempre acudo cando teño algún mal rollo, algunha movida... Unha especie de realidade ficticia para descansar ou para arranxar problemas psicolóxicos ou cousas así. É complicado de explicar, é unha especie de... [Vacila.] ¡Vaia "preguntita"! [Ri.] Un punto de catarse, un lugar ó que acudo cando preciso desconectar do mundo real.

Eu pensaba que sería algo relacionado coa mitoloxía céltica... Agora entendo o da "mística procura". [A mística procura de Amh-Ghad-Ari é un EP do ano 2005.]

Claro, o título de "na mística procura" vén dese rollo, da busca dese lugar onde poder arranxar as miñas movidas e tal. A música daquel disco xurdiu nunha época bastante turbia e digamos que era unha especie de busca dun paraíso perdido ou algo polo estilo. Pero bueno, iso ten significado para a xente que está en Xerión; queda moi guai poder dicir que só os iniciados teñen acceso [ri]. Non é ningún sitio físico, é o sitio onde eu me atope ben. Vai cambiando co tempo, realmente.

As túas letras a miúdo teñen influencia céltica, ¿non é? ¿De onde veu o teu interese pola mitoloxía céltica?

Desde moi pequeniño os meus pais sempre me puxeron música de tódolos tipos, entre eles música galega, e como aquí sempre se vendeu o tópico de música céltica, pois bueno, un vai indagando, vai preguntando, vai buscando, e a raíz de aí atopei algo; logo metinme en música... Digamos que desde moi pequeniño, desde os primeiros grupos de folk ós que tiña eu acceso: Milladoiro, Fuxan Os Ventos, Arco Da Vella... A partir de aí empecei a buscar, vin os enlaces lóxicos cos demais países célticos, e logo xa pasei á literatura, a outros grupos, a outra música, arqueoloxía, prehistoria... Pero xa che digo, desde que era moi pequeniño.

¿E tes especial interese na arqueoloxía e na mitoloxía, ou máis que nada a música?

Si si, o meu interese é global, non só se basa na música. Interésame todo: mitoloxía, lendas... Sempre que poido intento recabar información. Sobre todo, a nivel histórico si que teño lido algúns libros; por iso dicía, cando che contestei á pregunta do meu interese, o de que aquí en Galicia sempre se intentou vender o do rollo céltico, aínda que historicamente, dependendo do libro onde leas, hainos que o defenden máis e hainos que o defenden menos. Está claro que aquí houbo un pobo, chamado castrexo, con moitísimos puntos de conexión coa sociedade celta, pero coas súas particularidades. Hai autores que se negan a dicir que o que hai aquí é puramente celta. Pero iso, bueno... é coma o do camiño de Santiago, contando unha mentira cen veces convírtese en verdade.

¿Considéraste pagano?

[Dubida un instante] Non, non. O meu pensamento e a miña forma de actuar beben de moitísimas movidas, pero non me gusta restrinxirme a unha sola forma de ideoloxía, porque sería adecuarme eu a esa ideoloxía, e prefiro que as ideoloxías se adecuen a min. Teño moito interese, e gran parte da miña forma de pensar e vivir podería considerarse certamente pagana, pero tamén se podería considerar cristiana por outras partes... Oh, esto vaiche quedar de puta madre na entrevista [ri]. Porque ó fin e ó cabo vivimos nunha sociedade cristiana, e parte dos nosos valores, gústenos ou non, veñen desta sociedade crisitiana. E ó fin e ó cabo, o cristianismo aquí en Galicia non deixa de ser un simple conxunto de tradicións precristianas que os conquistadores relixiosos que viñeron aquí empregaron; cambiáronlles o nome para non matar a todo dios [ndr: e nunca mellor dito], pero só colleron as costumbres que había aquí para reconvertilas ó cristianismo. O que si che podo asegurar é que os meus avós son máis paganos que moitos dos membros de grupos que van por aí de paganos, porque se os ves vivindo no medio do monte, facendo o ciclo da vida no que se refire á sega, ó magosto, á vendima e, en xeral, á forma que teñen eles de vivir o cristianismo, cun montón de tradicións e demais, que incluso ós curas, aínda que reneguen, non lles queda outra que aceptar. Entón si, ese é o sentido no que me considero, pero bueno, prefiro un camiño moito máis particular e persoal. Collo diferentes fontes, móntome a miña propia película e estou feliz e encantado así.

Tirando xa ó tema musical; compós ti todo o material, ¿verdade?

Si, absolutamente todo.

¿En que te inspiras?

En calquera cousa que me pase. Ó principio, cando empecei con Xerión, si que me obrigaba un pouco a compoñer, pero logo cheguei á conclusión de que esas cancións compostas así... estaban ben e tal, pero non me chegaban, non me enchían, co paso do tempo deixaban de ter interés. Entón decidín que cando se me ocorra, cando sinta a necesidade real de compoñer, fágoo. Un mal día, ir polo monte, unha posta de sol, eu que sei, poden ser infinidade de cousas que nese momento me fagan coller unha guitarra ou un teclado, ou un pao se non teño nada máis á man, e poñerme a compoñer. E a nivel de letra, exactamente igual: xeralmente compoño primeiro a música e despois, dependendo do que a música me transmita, vou adecuando os textos.

Tiña unha pregunta máis adiante que penso que xa medio contestaches, era que entre os anos 2005 e 2007 sacaches un montón de compartidos e EPs e do 2007 para acá só sacaches un EP e un disco. ¿Terá que ver con iso, supoño?

Tamén a miña vida complicouse bastante máis, tiven que atender a outras cousas... Hai que ter en conta a miña profesión (eu son profe), ademais teño un montón doutros proxectos musicais, son guitarrista clásico, teño un grupo de música antiga, son músico de sesión en varios grupiños máis... Entón digamos que se complicou moito máis a miña vida. Por outra parte, se sumas tódalas cancións que hai neses compartidos forman un disco. É dicir, que a nivel de composición creo que non hai tanta diferencia. Tamén outra das cousas que provocou que compuxera menos foi a maneira de traballar, porque cando estaba Aboriorth no grupo era outro método, que cambiou cando marchou el... Entón, aínda que agora pareza que hai menos material, eu non o vexo tanto así. Tamén outra cousa: nesa etapa que ti dis, todas esas cancións son moito máis sinxelas, moito máis directas, certamente primitivas. En cambio, Pálida morte, negra sombra e sobre todo este último traballo creo que son bastante máis complicados, cominme moito máis o tarro para compoñelos e para facelos.

¿Que música escoitas habitualmente?

Buf. De todo. É que me gustan moitas cousas diferentes. A miña profesión é músico, e teño que escoitar de todo. Agora, que me guste xa... É que nin sequera che vou poder dicir estilos, vouche dicir grupos. Hai cousas de metal extremo, cousas de rock, algún grupo de pop, algo de jazz, bastante de folk, música antiga, música clásica...

Di nomes, sen medo. Ademáis tamén era outra pregunta que tiña máis adiante, cáles son os teus artistas favoritos.

Si si, sen problema. De black metal, todo o mundo sabe que Darkthrone me flipa. Fagan o que fagan. Darkthrone, os primeiros de Satyricon, Emperor... o típico. Do último que teño escoitado, un grupo que me flipou foi Evilfeast, de Polonia. A nivel doutros estilos, os White Stripes gústanme moito, incluso se parece a Darkthrone en rock [ri], en jazz encántame John Scofield, Patricia Barber... en música folk, Berrogüetto, Arco Da Vella, Leilía... en pop gústame Amaral, por exemplo, gústanme as letras e gústame cómo arranxan as súas cancións... gústame tamén o jazz latino, Bebo Valdés... Podería seguir así e encherías a páxina con nomes de grupos. Son moi ecléctico; agora ben, o que realmente me enche para compoñer, co que realmente me sinto cómodo é facendo o que fago con Xerión, loxicamente; por iso é o meu proxecto persoal, e por iso non quero a ninguén máis dentro do grupo. Eu formei parte doutros grupos, doutros estilos e con outra xente, e guai; pero o que realmente me enche e me pon os pelos de punta é o black metal, o que fago con Xerión. Teño analizado algunha vez que, desde o meu punto de vista, prodúceme o mesmo que me produce un tema de polifonía renacentista. Realmente non están tan separados. A finalidade é diferente, pero musicalmente e as sensacións que produce non están tan separadas.

Ultimamente parece que che está saíndo unha vea un pouco máis épica. Xa se vira un pouco ó final de Pálida morte, negra sombra, e agora en temas como "Cantares das loitas esquecidas" ou especialmente "Onde a victoria agarda", con ese coro e tal.

Si, si, si. A ver, é que no momento en que compoño os discos e fago a música, partindo da miña vida, digamos que a evolución en Xerión non existe en sentido lineal; non pretendo ir cada vez a máis técnico, senón que fago o que xorde. O primeiro disco foi máis primitivo porque mo pedía así o corpo, e agora non sei, debo de estar "feliz de la vida y la vida me va bien"; todos temos os nosos problemas e tal, pero bueno, aflora máis ese carácter, porque eu teño esa necesidade. É unha cousa de sensacións, non sabería explicarcho con palabras. Non sei por qué aparecen eses riffs agora, sei que me sinto cómodo con eles. Parte de este disco foi composto antes de Nocturnal misantropía, no 2005, realmente. Estes temas prácticamente están intactos, sen modificacións. Foi cando entrou Aboriorth no grupo; daquela marcharan Lobo e Notna, tamén pasaron un montón de movidas na miña vida, e despois xa non me sentía cómodo con estes temas cun rollo tan épico e tan melancólico. Tampouco sabía qué facer con eles nin cómo redirixilos ou reconducilos. E despois veu a etapa esta de Nocturnal misantropía e o split con Maras [Na búsqueda do primixenio], que é máis crudo. Xurdiu a necesidade; non é algo premeditado ou buscando un público, unhas ventas, unha fichaxe discográfica cunha multinacional de black metal. Non, sempre compoño o que me apetece e como me apetece. Non sabería explicarche por qué me sinto agora máis cómodo. Realmente, a miña vida cambiou, pero complicouse máis en todo, así que non sei a que se debe.

Supoño que todos temos etapas.

Si, si, entón iso desde o punto de vista do oínte pode chocar moitísimo, preguntarse: "¿entón Xerión que é: black metal, pagan metal, folk...?" Pois mira, é todo iso xunto. É como xorda. O que está claro é que non me gusta repetirme. Moita xente ó mellor esperaba un Nocturnal misantropía parte II pero non. Vale, podo coller agora a guitarra e coller ós músicos e facer exactamente o mesmo outra vez, pero non o sinto así, non me sae esa música agora. Podería finxir, claro, pero xa teño que finxir cando son músico de sesión; no meu proxecto, no meu grupo, non teño que finxir. Entón, se gusta, guai; e se non, pois mira, a outra cousa; voltarei outra vez ás cintas fotocopiadas a man e a limitalas a tres copias.

¿Escoitas outros grupos épicos ou paganos como poden ser Primordial, Moonsorrow e demais?

Os primeiros álbumes de Primordial non me desagradan, pero... [vacila] A ver, "tú me estás buscando las cosquillas" [ri]. Fáltalles algo, non sei o que, pero son grupos que non me enchen. Primordial, Moonsorrow... A ver, son moi bos músicos, eso sempre intento deixalo claro: para min é independiente ser bo músico e que despois me guste a música. Hai grupos brutais con moi bos músicos que compoñen de marabilla e tal, pero que non me gustan, non sei por que. É algo subxectivo, ¿sabes? Sempre separo moito a subxectividade da obxectividade. Primordial nos primeiros tempos tiña algo que me chamaba; Moonsorrow, non sei explicarche por que, pero non. Creo que lles falta un pouquiño de mala baba [ri]. Non sei.

¿Que che levou a versionar a Taunusheim? ? ["Loitas na néboa" é unha versión de "Nebelkampf".]

Esa canción é unha marabilla. É que me flipou cando a oín. Ó principio nin sequera sabía que ese tema era de Taunusheim. Cando lles enviei a promo de Nocturnal misantropía a Schwarzdorn, coñecía esta discográfica en parte por Taunusheim, por Urilehto e por Carved In Stone, un grupo de neofolk. Gustoume especialmente esa canción. A rapaza que toca os teclados, que é a mesma que a de Carved In Stone, nesa canción fai unha intro vocal fantástica, que sempre me chamou moitísimo a atención; e para este álbum a letra sincretiza moi ben ese paraíso perdido do que falabamos antes de Amh-Ghad-Ari. Ó fin e ó cabo sempre estamos buscando o paraíso perdido. Esa volta ós valores, cómo as cousas cambian pero intentando sempre ser honestos e consecuentes. Xa que non podemos cambiar o mundo, que o mundo nos cambie a nós. E cuadraba de marabilla. Cando nos coñecemos, xa enterados de que Patrick era de Taunusheim e tiña a banda e a discográfica, comenteille que o disco estaba ben pero esa canción me chiflaba, e se non lle importaría que a grabara algunha vez. E esta vez cuadrou. Comenteille que para completar o metraxe do disco estaría guai metela, e aí está.

¿Pensas reeditar material antigo en CD, ou dalgunha outra maneira?

A idea era esa, pero tampouco hai tanto interese. "Las masas no me lo piden" [ri]. Non sei. Tampouco creo que haxa tanto interese en reeditalo, e algunha cinta sempre se pode atopar por aí, creo. Sempre o pensei, as primeiras maquetas pódense reeditar nun CD, pero non sei. Os splits son bastante fáciles de conseguir, creo. Se alguén está interesado sempre se pode mirar, pero por agora creo que non fai falta. Tenmo pedido tan pouca xente que fago unha copia en CD-R e aviando. Non é tan nostálxico, pero bueno.

Aí atrás intentara conseguir (tampouco é que me matara, pero bueno) o que sacastes con Foscor nun concerto seu ó que fun. Pregunteille ó home se o tiñan e díxome que qué va, que xa onde vai que se esgotara.

O Foscor VS Xerión vendeuse bastante rápido. Creo que aí atrás aínda o vin en Portugal, unha copia en cinta... O que está claro é que se sacaron moi poucas copias e esas cousas esgótanse relativamente pronto nas mans de Nigra Mors [ndr - o selo de Nocturno] ou de Xerión. Se fai falta faise unha copia e non hai ningún problema. A ver esas descargas como van... [ri] Ese é outro tema. Xa che digo, non teño problema para reeditar cousas ou tal, e creo que estaría guai, pero ó fin e ó cabo, por moito que nos guste o metal estremo, todo se move por intereses económicos. Entón de nada vale que a Patrick de Schwarzdorn lle encante o disco se logo non vende un puto CD. Entón o tipo desmontará a discográfica "con gran dolor de su corazón", pero é así: se non vende, non pode investir o seu diñeiro, que é moito diñeiro o que fai falta para estas caralladas, por moi underground que sexa todo. Se non hai un interese, facer esa inversión e ter a casa chea de CDs que non se van dar movido non ten sentido. É difícil atopar un equilibrio: ser un grupo underground, fiel á túa maneira de pensar e á música que ti queres, e despois que che dea algo de diñeiro para compensar os gastos. Falo a nivel de discográfica, de editar cousas. É bastante complicado.

Agora que o mencionas, ¿que pensas das descargas de música en internet?

Todos somos libres de facer o que nos dea a gana. A xente que faga o que lle sala dos huevos. Agora, despois que non se queixen cando os grupos deixen de facer música ben gravada. Ou non vaian dar concertos. Ou nos neguemos a gravar música, por exemplo, ou "é que tódolos grupos sonan igual", ou "todos graban en su casa". Isto leva moito traballo. Eu falo por min e non sei os demais, pero eu levo tocando a guitarra desde os dez anos, e adicándolle moitísimas horas. Teño a carreira de superior, fixen un posgrao en Barcelona de música antiga tocando cacharros antigos... Teño moitas horas nas miñas costas. Daga exactamente igual, coma min ou peor incluso. E gravamos, ensaiamos, tal... Oe, isto pode gustar ou non gustar, por suposto; o feito de que sexamos músicos de conservatorio e non sei que máis non quita que poidamos compoñer merda, iso a xente teno que ter moi claro, e se non gusta, pois mira, non gusta. Agora, loxicamente, se non gusta, pois bueno, as nosas cancións non se descargarían, ¿entendes? Se realmente che gusta o que fai un músico e queres seguir desfrutando do que che ofrece ese músico, por compartir un pouco os seus gastos a xente non vai morrer; e facendo descargas non lle estás axudando. Ou xa que fas descargas pois vaille ver o concerto, pero é que agora todo é moi fácil poder facelo todo desde a casa; xa non só a nivel de descargas, senón que case me queixo máis dos concertos, que a xente gasta seis euros en cubatas e despois un festival, por exemplo o Melideath (que organizaron uns colegas e eu boteilles un cable nas tres edicións), custaba uns cinco euros a entrada, tes grupos de fóra e bueno, hai xente pero tampouco é para lanzar foguetes. ¿A xente quere descargar? Perfectamente, pero despois que non se queixe. Aparte, logo está a industria discográfica. Pola relación que eu teño cunha discográfica, neste caso Schwarzdorn vexo que eles non se están lucrando, nin con nós nin con outra peña. Outras discográficas con outros estilos de música, iso xa é outro cantar.

Volvendo ó disco, ¿que che levou a escoller "Morte na iauga" para facer o videoclip?

Ten unha estrutura moi sinxela. Quería facer o videoclip no tema lento. A estrutura é moi clara, tripartita, e tes a parte lenta, parte a toda pastilla e parte a medio tempo. Digamos que iso me deu unha idea a nivel visual, iso tíñao moi claro, tiña a localización bastante clara, e quería experimentar cun tema lento. Xa estaba o videoclip de "Nocturnal misantropía", que é un tema bastante rápido, e para variar con outro tipo de sensacións e de carácter a nivel visual. Axudado pola estrutura tan, tan infantil que ten esa canción, tíñao bastante claro desde o principio.

¿Onde está gravado?

A dez minutos do sur de Ourense, nun monte, cerca do psiquiátrico de Toén.

Ah, non fuches moi lonxe entón. Tampouco facía falta ir moi lonxe para grabar árbores, estando en Galicia...

[Ri] ¡Si, si!

¿Algunha vez pensaches en facer unha versión dun tema folk, sexa tradicional ou non? No estilo de Xerión, pero dun tema folk.

[Dubida uns instantes] Si, pero... [dubida máis instantes] Non sei. Non hai ningún tema que me faga dicir "bua, este si, este sería brutal", e ten en conta que... [ri] como para gravar hai que gastar diñeiro, prefiro... Tería que ser un tema de dicir "buf, que gañas teño de gravar este tema" para invertir diñeiro e gravalo. Estaría ben, pero digamos que hai outras cousas nas que prefiro invertir o tempo. E logo o carácter sería quizais un pouco diferente; tería que atopar un tema folk que tivera esa mala hostia para poder poñelo en black metal [ri].

Mencionaches antes que tiñas outros proxectos noutros estilos. Cóntame, ¿que outros grupos tes e que fas neles?

Son músico de sesión de grupos de rock setenteiro, música en plan Rage Against The Machine... A min chámanme para tocar. Danme a partitura e dinme: "Nos hace falta para un disco, toca y graba", ou "Faime falta para un concerto, toca". Iso vai segundo me chamen. A día de hoxe estou cun grupo en plan Rage Against The Machine, mestura de amago de hip hop e tal, e nun grupo de rock setenteiro. E despois, nun grupo de música antiga; aí xa somos tres persoas e decidimos entre os tres.

¿E sacas discos con ese grupo de música antiga?

Non, porque se xa é complicado gravar black metal... Por tema de discográfica, que tocalo é moi sinxelo, pero no mundo da música clásica antiga é moitísimo máis complicado, xa dependes de fondos públicos... Se o black metal é underground, ¡imaxina tocar música do século XIV! [ri]. Si, queda moito mellor, "¡música del siglo XIV, oh, oh, oh!" pero despois tes menos xente que nun concerto de Xerión, case. Por outro lado, a min tampouco me gusta tanto gravar discos. Gravas discos porque bueno, en Xerión non hai máis collóns, claro. Para escoitar a música que fago teño que gravar un disco, porque como gravo un montón de cousas, é a única forma de poder escoitar a miña música completa. Pero o de gravar non me gusta moito. É unha paranoia mental un pouco rara: digamos que na música sempre me gusta máis coller o momento, entón gústanme máis os concertos. Na música clásica e antiga prefiro os concertos antes que os discos. Outra cousa sería gravar en directo, pero xa depende do equipo que teñas e todo iso. Pero non, non é factible, en música antiga non é factible a nivel económico de ningunha maneira, de momento.

Agora vén a pregunta que imaxino que estabas temendo, sobre a falta de batería. En disco aínda "cuela", pero en directo, desde o punto de vista do público queda un pouco raro, e supoño que para vós tamén será un pouco incómodo tocar cunha máquina, ¿non?

Non, estamos acostumados. É como tocar con metrónomo, case non hai diferencia; é máis, a caixa de ritmos fáiseme máis agradecida [ri], porque é o que che contaba antes, levo tocando en conservatorio moitísimos anos e, coas catro ou cinco ou seis horas diarias que había que tocar (e que de vez en cando se tocan), o traballar con metrónomo é parte fundamental, así que tocar con caixa de ritmos non é tan complicado. No punto de vista do oínte, ou mellor dito, do que ve un concerto, eu creo que moitas veces a xente escoita máis polos ollos que polas orellas. Visualmente é incómodo, e aí si que lle dou a razón á xente; non é o mesmo ver a un tío tocando, e tocando de puta madre, como era o caso de Aboriorth, que ver a dous tipos ou tres, e visualmente rompe bastante. A nivel de son, mira: cun técnico de son bo non se nota apenas a diferencia. Sempre vai haber diferencia, por suposto, pero hai baterías humanos que triguerean tanto as baterías e pásanas tanto por compresores e ordenadores e tal que ó final están convertindo o tocar a batería nunha máquina. Nós facemos o contrario, temos unha máquina e queremos humanizar. Qué dúbida cabe que cun batería sería mellor, si, pero na actualidade para nós é moito máis cómodo así. Síntoo pola xente, pero é un caso que a nivel de directo estivemos pensando e tal... Logo depende dos concertos, por exemplo o ano pasado en Melide, en Vigo e tal non quedei moi contento, pero en Portugal con Desaster foi unha cousa totalmente diferente. Non sei se en Portugal a xente estará máis acostumada a ver grupos con caixa de ritmos ou van todos máis borrachos nos concertos, non o sei [ri]. E logo o de sempre, a Limbonic Art nunca ninguén lle dixo nada pola caixa de ritmos, e os de Limbonic Art mira que deron xiras, e mira que cobraban cartos para tocar.

¡Ah!, ¿Limbonic Art levaba tamén máquina?, non o sabía.

Si, os Limbonic Art sempre levaron caixa de ritmos, fíxate en Youtube e verás que nos vídeos son só dous. É máis, non só levaban a caixa de ritmos sampleada, tamén levaban teclado e baixo sampleados. O único que había real era a voz e as guitarras, nada máis. Non sei, iso depende. A min a xente tenme dito nos concertos que pechando os ollos non se nota tanto. Despois no aspecto visual é outra cousa. E si, no que temos que traballar moitísimo máis é no son. Contando cun bo son a verdade é que se pode traballar moitísimo mellor para que non sexa tan obvio ese "efecto máquina asqueroso".

¿Tedes xirado por fóra de España e/ou acompañados por grupos máis grandes a nivel comercial?

O único que temos feito por fóra é en Portugal. A ver, en nove anos levamos dado vintenove concertos; moito moito non tocamos, pero bueno, tocamos en Portugal e só tocamos unha vez en Alemania. A nivel comercial, buf, non sei...

Quero dicir se acompañastes a grupos grandes, pero refírome a grandes a nivel comercial. Non necesariamente bos, pero...

¿Na escena do metal estremo, refíreste?

Si, grupos máis famosos, máis recoñecidos.

Non. Sempre intentamos tocar con grupos que nos gusten, cos que teñamos algo que ver. Non tería sentido tocar nas festas de Ourense cos Suaves, por exemplo. Abriríanos máis mercado, pero ¿abrir mercado para que?

Pero en plan telonear para Dimmu Borgir, ou eu que sei...

Non, non, non, nunca nos metemos en... [ri] ¡Pero é que tampouco creo que lle interesara a Dimmu Borgir, ou quen organice a Dimmu Borgir non creo que pense en nós para telonear! Se nos chaman, pois joder, imos alí... Home, non sei, non che podo dicir o que faría porque nunca mo ofreceron, ¡pero é que vexo tan distante que Dimmu Borgir, Cradle Of Filth, Emperor ou tal se fixaran en nós para xirar...! ¡E sen cobrarnos un puto duro para facelo...! [Eu ríome] Si, si, o que está claro é que nese tipo de grupos moitas veces hai que pagar para meterse nesas xiras, pero pasa aí e pasa en calquera estilo de música. Para facer esas xiras tes que investir o teu diñeiro. ¿Podes ir e acompañalos? Si, pagando, e logo recuperas o que recuperes. Pero non sei, nunca miramos... Cando nos chaman... Non é que nos chamen moito, insisto, pero témoslles dito que non a algúns concertos porque non pintamos nada, ¿sabes o que quero dicir? E non porque sexan comerciais, senón que a nivel de estilo non vexo que casemos. Non sei, é cuestión de sentimento.

Tendo como tes estudios de guitarra clásica e demais, ¿algunha vez consideraches meter elementos clásicos na túa música, en plan Malmsteen do black metal ou algo así?

Non, non, non, non me gusta, os limpamástiles non me gustan.

Non digo tanto limpamástiles senón facer cancións con estruturas clásicas ou algo así.

A ver, en Xerión hai estruturas bastante clásicas, o que pasa é que están tamizadas, pero o "Madrigal da Lúa" a nivel formal é unha sonata clásica con todas as da lei.

Ah, esa non a coñezo, ves.

Pois o "Madrigal da Lúa" é unha sonata pura e dura: tema A, tema B, polo medio un desenvolvemento e reexposición final. Se te fixas, as melodías finais do "Madrigal da Lúa" son as do principio un pouquiño cambiadas. E iso é unha estrutura clásica do século XVIII ou por aí. Iso a nivel estrutural; a nivel de tocar, hai cousas complicadas e cousas que para tocalas fai falta unha certa destreza instrumental. Non demasiada, porque para iso xa está a guitarra clásica, e sería bastante gilipollas se me complicara a vida [ri], xa me chega ter que complicala día a día para chegar os sábados, coller a guitarra en Xerión e complicala máis. Xerión é outro rollo máis de desfogar, baséase noutro tipo de sensacións. Pero si, a nivel estrutural si que hai influencias da música clásica e antiga. A ver, están moi tamizadas, e es a primeira persoa á que llo comento, pero porque tampouco me parece relevante. O das estruturas é importante, si, pero ó final, se unha peza non che di nada...

Lin por aí que es profe de música, como me contabas antes...

En secundaria, si.

...e que lles pos todo tipo de música ós rapaces, incluído o metal estremo. ¿Como reaccionan ante este tipo de música?

A ver, en cuarto de ESO hai un tema de música contemporánea, chámanlle "Música popular urbana", e loxicamente o metal estremo forma parte diso, da evolución da música. Desde que Black Sabbath fixo o seu primeiro álbum en 1970 houbo unha xente que, paralelamente ó rock ou música comercial máis convencional, seguiu outro camiño, e isto os rapaces téñeno que saber. E téñeno que escoitar, loxicamente. Non lle dou máis importancia, doulle a importancia que ten, é dicir, nunha clase "me chapo todo el metal extremo" porque claro, é unha música moi underground, pero non o fago só co metal estremo, fágoo con calquera estilo musical actual.

Si si, supoño, pero dicíao porque moita xente dime "pero ti qué estás oíndo, qué é iso"... Hai moita xente que se espanta.

Sorprenderíache saber... Moitas veces os adolescentes sorpréndenche moito máis cós adultos. Parte das reticencias que lle poida poñer un rapaz veñen máis polo que oia na casa que polo que realmente sinta el. Reaccionan con curiosidade. O primeiro que me piden a min cando lles poño un grupo de brutal death ou de black metal é que me queren escoitar a min cantar, alí na clase, e ver como poño eu a voz. Loxicamente non o fago porque non estou para iso na clase, non son un mono de feira, pero despois no recreo ou cando toca clase de canto, pois si, explícolles cómo poñer a voz, e cómo facer para non quedar afónico e esas cousas. Entón é con curiosidade, incluso a nivel estético hai xente que, sen gustarlle, teno aí... Digamos que o que hai que facer é abrir mentes, expandir o horizonte que teñen estes rapaces, e despois eles que escollan o seu camiño. ¿Que hai xente á que a partir de aí empeza a gustarlle o metal estremo? Collonudo, pero non é a finalidade, é máis ben por cultura xeral. Non dou positivos por CD de Xerión vendido [ri]. É máis: nunca lles dixen o nome do grupo nin nada. Eles, que son moi listos, buscan e tal, pero nunca fixen publicidade do nome do grupo, nin se tocamos nalgún lado. Algunha vez teñen vido alumnos a verme sen eu sabelo.

Bueno, pois pola miña parte xa está, moitas gracias por todo. Se queres engadir algo máis...

Pois agradecerche o interese e a charla tan agradable, moitas gracias polo apoio, ¡e a próxima tomando unha caña!